Okres po-teatralny - Acting Therapy, 1990 - 'ośrodek badań i poszukiwań'

Na stronie Instytutu Grotowskiego nie trudno znaleźć informacje na temat okresu "wychodzenia z teatru" przez Jerzego Grotowskiego wraz z zespołem aktorów Teatru. Bo czyż nie warto poznać choćby tak niewielkiej, jak ta poniżej, garstki szczegółów? Choćby dlatego, że właśnie w tym okresie zostały zapoczątkowane dzieła-procesy, takie jak Acting Therapy.

W okresie "po-teatralnym" Zespół Teatru Laboratorium, pod kierunkiem J. Grotowskiego, zrealizował szereg przedsięwzięć zwanych parateatralnymi; Complex Research Program (Kompleksowy Program Badawczy 1972/74), z czasem przekształcony w Special Project (1973/76), Spotkania robocze (1974/75), Medytacje nad Głos (1974-81), Acting Therapy (1975/77), Zdarzenie ( 1975), Twoja Pieśń (1975/76), Otwarcia - miasto Wrocław (1976), Nocne Czuwania (1976/77), Droga (1977/79), Góra Płomienia (przekształcone w Przedsięwzięcie Góra; 1977), Czuwanie (1978/79 ), Drzewo Ludzi (1979-81). Więcej; strona sieciowa IG Historia/ Teatr Laboratorium. 

W okresie, w którym Molik przygotowywał się do przełożenia swoich dotychczasowych doświadczeń w pracy z głosem, z niewielka przecież grupą aktorów Laboratorium, na pracę z dużymi grupami, jaka miała stać się jego udziałem w mającym powstać przy Teatrze - Laboratorium Terapii Zawodu, przetrwały nieliczne, odręczne notatki. Po prawdzie, przetrwała ... garstka niewielkich luźnych karteluszków. Udało mi się, kiedyś tam przed laty, zebrać je w logiczny ciąg informacji. Przepisałam je ręcznie i poprosiłam dwójkę wolontariuszy ówczesnego Ośrodka, będących absolwentami filologii angielskiej, o fachowe przetłumaczenie tekstów na możliwie poprawny język. Tymi wolontariuszami byli -  Magda Klimków i - Kamil Łaba. 

W tym okresie angielska wersja testów Molika zdawała się niezbędna. Powstawało PTP (Polish Theatre Perspectives) więc każdy, najmniejszy nawet tekst ZM, wydawał się cenny. Poniższych tekstów nie zamieszczono, jeśli moja wiedza jest ścisła, niemniej samo przedsięwzięcie jest fantastyczne!  http://culture.pl/en/event/polish-theatre-perspectives  

Teksty przełożone wówczas przez Magdę i Kamila przedkładam zatem dzisiaj. Trzeci z nich dotyczy wskazówek dla realizatorów filmu Acting Therapy (francuska wytwórnia Cinopsis, reżyser Pierre Rebotier 1976).

I.

Acting Therapy basically means working on the voice, the body, and the energy of the participant. Voice should be understood not only as sound but also as speaking and singing. Similarly, human body can be light and agile, but it can also act as a resonating chamber. Energy, in turn, can be lacking, and then the goal of therapy is to find more of it; or there can be a surplus of energy, but used incorrectly and because of that – useless. And underlying all these elements – the voice, the body, the energy – there is still something else, something that decides on our strength and personality.

The aim of Acting Therapy is to develop the full capabilities of one's voice, to turn one's body into an agile and obedient instrument, and to achieve a simultaneous release of these two elements, that is, the voice and the body. During the creative process the participant becomes the master and the servant at the same time or almost at the same time, an effect that would not be possible without reaching for hidden sources and reserves of energy (that is, of passive energy that has never been used before). The participant has to not only get around physical obstacles but also overcome psychological resistance. The whole personality changes during this activity. Therefore, the voice and the body extend their capabilities and become better suited to perform difficult tasks, but, what's more, the freed energy opens up new sources of inspiration and ingeniousness. Dealing with these psychological difficulties is undoubtedly the most difficult part of our work; indeed, it is not always possible during a typical work cycle consisting of about 5 hours per day over 9-12 days in a team of 3-4 participants. In such cases therapy focuses on the technical aspects of voice, body, and energy, but always in the context of the entire personality.

II.

At first, Acting Therapy was intended to help professional actors deal with their technical problems. We wanted to convey some of our experiences with overcoming typical difficulties with voice, body, breath, and energy that actors face, but we realized that the most severe physical blockages are so deeply interconnected with the psyche that, in the long run, we decided to focus on a person as a whole with all its physical and psychological complexities, regardless of whether it’s an actor, someone loosely connected with the theatre, or someone interested in Acting Therapy for other, often very personal, reasons.

III.

Acting Therapy focuses on freeing one’s energy and creative sources by working with the voice and the body, including the psyche. Because it is a delicate process, any awareness of being filmed would make therapy difficult or even, in its first phase, impossible. Because of that – even though the process has to be filmed from the very beginning – the participants have to believe that the camera is not yet working. Later on the camera has to accompany them constantly (even though it is supposedly “blind”) so that it becomes something perfectly ordinary, nothing more than another participant.

It is impossible to predict the entire course of the therapy – it might become a recording of the development of the entire group day by day, or it might focus on the progress of one participant while the rest of the group recedes to the background (although this latter variant is rather improbable).

The cameras have to be noiseless and the microphones should hang in such a way as to be unnoticeable. Of course, each microphone can be amplified as needed while the others remain in the background. One camera is fixed while the other functions like an assistant – the instructor can summon it at will. All the equipment should be present and ready to use for the entire duration of the course: 8-10 days, 3-4 hours per day. Filming lasts about 40 minutes every day which means about 6 hours of work for one hour of the finished film. Filming includes sessions with the entire group (9-12 participants), with individual participants (both with and without the instructor), and in smaller groups consisting of 2-3 participants. Therapy can include one or two outdoor sessions. The participants cannot know if the camera is working or not.

Jak wyglądały owe 'karteluszki'? Sfotografowano je i zamieszczono w tekście: Acting Therapy/ Performer 2/2011.

Film wciąż cieszy się wielkim zainteresowaniem. Jego kopię, w postaci wielkich szpulowych taśm, zajmujących powierzchnię stołu, pozostawioną w Archiwum we Wrocławiu niedawno rozpoczęto dygitalizować. Z filmowymi materiałami wyjściowymi do filmu, z ich opublikowaną częścią, można zapoznać się na stronie grotowski.net mediateka/video/Acting Therapy. Zamieszczono je bez głosu lecz tych głosów można wysłuchać, publikuje je archiwum NInA. Także bez licencji możliwe jest tam wysłuchanie fragmentów owych materiałów dźwiękowych  http://archiwum.nina.gov.pl/katalog?Filter.PersonCodenames=zygmunt-molik&page=2  

Teatr Laboratorium rozwiązano formalnie w 1984 roku. Po kolejnych 'zwrotach akcji', przed ćwierćwieczem, powstał rodzaj kontynuacji w postaci ośrodka badawczego. Kilka miesięcy temu świętowaliśmy oficjalnie - 25 rocznicę powstania Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Kulturalno-Oświatowych. Przed laty Tadeusz Burzyński zamieścił tekst - Laboratorium humanistyki, w szóstą rocznicę działania Ośrodka. W maju '95 ukazał się w Gazecie Robotniczej/99. Zapoznać się z nim można w Performerze 10/2015 grotowski.net, Cały ten numer Performera jest Świąteczny! http://www.grotowski.net/performer/performer-10/swietujemy 

19.06.2015, Sala Laboratorium, Wrocław; Maja Komorowska, Józef Kelera, Janusz Degler, Leszek Kolankiewicz, Ewa  Zdjęcie Tobiasz Papuczys